Hiện tượng mưa đá là gì? Mưa đá có phải hiện tượng nguy hiểm?

Mưa đá là gì? Mưa đá là hiện tượng nguy hiểm xuất hiện rộng rãi trên khắp các khu vực trên thế giới. Tại Việt Nam, mưa đá thường xảy ra chủ yếu ở các vùng núi hoặc khu vực gần biển và núi. Hãy cùng Dự báo thời tiết khám phá đặc điểm và nguyên nhân của hiện tượng mưa đá để hiểu rõ hơn về sự kiện này!

Mưa đá là gì?

Nước mưa trong mùa đông có khả năng đóng thành những tảng đá hay cục băng đa dạng về kích thước và hình dáng, được gọi là hiện tượng mưa đá. Hiện tượng này thường phát sinh do ảnh hưởng của các đám mây giông và sự tràn về nhanh của các đợt Frông lạnh cực mạnh. Kích thước của những viên mưa đá có thể dao động từ khoảng 5mm đến hàng chục cm. Đây cũng là lời giải thích hiện tượng mưa đá. 

Mưa đá thường xuất hiện trong khoảng thời gian ngắn, từ 5 đến 30 phút, thường đi kèm với mưa rào. Hiện tượng này thường xảy ra ở các vùng núi và khu vực gần biển, giáp núi, không phân biệt mùa mưa hay mùa hè. Ở miền Bắc Việt Nam như Lào Cai, Sơn La, Lai Châu mưa đá thường xuyên xuất hiện, đặc biệt là trong khoảng thời gian từ tháng 3 đến tháng 5.

Nguyên nhân xuất hiện mưa đá là gì? 

Tại sao có mưa đá? Thường thì mưa đá xuất hiện nhiều nhất trong những tháng chuyển mùa, như từ mùa nóng sang mùa lạnh (tháng 9, 10 và 11), cũng như từ mùa lạnh sang mùa nóng (tháng 4, 5 và 6). Trong giai đoạn này, sự gia tăng đột ngột của hàm lượng hơi nước trong không khí kết hợp với sự lưu thông mạnh mẽ của các dòng không khí lên xuống (đối lưu) chính là nguyên nhân chính tạo ra hiện tượng mưa đá đặc biệt này.

Trong mùa nóng ẩm, sự gia tăng nhiệt độ làm cho hơi nước bốc lên mạnh mẽ. Điều này dẫn đến sự nóng lên của không khí tầng thấp, tạo ra một cột không khí dưới nóng chồng lên trên không khí lạnh. Sự tuần hoàn mạnh mẽ của các dòng không khí nóng và lạnh tạo ra đám mây dày đặc, gây ra hiện tượng mưa đá.

Sau đó, các hạt mưa đá phát triển thông qua va chạm với các giọt nước lỏng đóng băng trên bề mặt của chúng. Nếu quá trình đóng băng xảy ra ngay khi chúng va chạm, hạt mưa đá sẽ trở nên vẩn đục do khí bọt giữ lại trong lớp băng mới tạo thành. 

Trong trường hợp quá trình đóng băng diễn ra chậm, khí bọt có thể thoát ra khỏi lớp băng, tạo ra hạt mưa đá trong suốt. Mưa đá rơi xuống khi luồng gió bão không thể giữ chặt được trọng lượng của hạt đá nữa, đặc biệt là khi chúng lớn hơn hoặc khi luồng gió bão suy giảm.

Phân loại mưa đá là gì?

Phân loại mưa đá là gì? Mưa đá thể hiện sự đa dạng không chỉ về kích thước mà còn về hình dạng, nhưng có thể tổng quát thành hai dạng chính như sau:

• Mưa dạng hạt băng: Còn được biết đến như mưa đá nhỏ, thường có hình cầu hoặc hình nón với đường kính khoảng 5mm. Đây là những hạt mưa đá nhẹ nhàng và nhỏ, tạo ra cảm giác như hạt tuyết nhỏ khi chúng rơi xuống.
• Mưa dạng hạt nước đá: Có thể xuất hiện với vẻ ngoài trong suốt hoặc đục một phần hoặc toàn bộ. Hình dạng của chúng không đồng đều, có thể là hình nón hoặc hình cầu với đường kính dao động từ khoảng 5 đến 50mm. Những hạt mưa đá này có thể rơi xuống từ đám mây dưới nhiều dạng, từ rơi rời rạc cho đến việc kết hợp thành màn mưa đá không đều.

Hầu hết, tốc độ rơi của các hạt mưa đá thường dao động từ 30 đến 60m/s, thậm chí có thể lên đến 90m/s. Điều này làm cho chúng trở nên vô cùng nguy hiểm và có thể tạo ra những tác động nặng nề đối với con người và thực vật.

Dấu hiệu nhận biết hiện tượng mưa đá là gì?

Vì sao có mưa đá? Mưa đá là một hiện tượng khó dự đoán trước thông qua các bản tin dự báo thời tiết, do đó, đây thường là biến động không thường của luồng không khí nóng và lạnh. Các dấu hiệu nhận biết mưa đá có thể bao gồm:

• Đám mây hình bầu vú đen sẫm: Khi bạn thấy các đám mây hình thành như những đám mây hình bầu vú đen sẫm, đây có thể là một dấu hiệu tiêu biểu của sự phát triển của đám mây giông và khả năng xuất hiện mưa đá.
• Gió mạnh và tiếng ầm ầm: Khi gió thổi mạnh và có tiếng ù ù, ầm ầm liên tục, đây có thể là một biểu hiện của sự hoạt động của đám mây giông và khả năng xuất hiện mưa đá.
• Giảm đột ngột của nhiệt độ không khí: Sự giảm đột ngột của nhiệt độ không khí là một dấu hiệu quan trọng, cho thấy sự chuyển động nhanh chóng của không khí lạnh và nóng, điều kiện thuận lợi cho mưa đá.
• Tiếng động mưa rơi lớn: Khi bạn nghe thấy tiếng động mưa rơi lớn trên mái nhà, có thể đây là mưa đá đang xảy ra và tạo ra tác động lớn đối với môi trường xung quanh.

Tại sao mưa đá thường chỉ xuất hiện trong mùa nóng?

Nguyên nhân mưa đá là gì? Mưa đá thường chỉ xuất hiện trong mùa nóng vì sự kết hợp của một số yếu tố khí hậu và điều kiện thời tiết đặc biệt trong giai đoạn này. Trong mùa nóng, các đám mây thường chứa nhiều hơi nước, và sự nóng lên của không khí tạo ra sự lưu thông mạnh mẽ, gọi là hiện tượng đối lưu.

Trong môi trường đối lưu, khối không khí ẩm và nóng từ tầng thấp của không khí nâng lên và gặp phải tầng không khí lạnh ở độ cao cao hơn. Sự tương tác giữa hai tầng khí này tạo ra các đám mây đậm đặc và mạnh mẽ, thường được biết đến là đám mây giông.

Các tế bào giông có thể tạo ra mưa đá khi có sự biến động mạnh mẽ trong khí quyển. Trong môi trường ẩm ướt và nóng, hơi nước trong đám mây giông có thể đóng lạnh thành hạt mưa đá khi chúng di chuyển qua các tầng không khí lạnh. Điều này giải thích tại sao mưa đá thường xuất hiện vào mùa nóng, khi điều kiện thích hợp để tạo ra nhiều đám mây giông và phát sinh hiện tượng mưa đá.

Liệu mưa đá có phải là một hiện tượng thời tiết nguy hiểm không?

Mưa đá có thể được coi là một hiện tượng thời tiết nguy hiểm. Hiện tượng này mang lại nhiều rủi ro và ảnh hưởng đáng kể đến môi trường xung quanh và cuộc sống con người. Hạt mưa đá có thể gây thiệt hại cho cây cối, động vật, và đặc biệt là các khu vực nông nghiệp, vì chúng có thể làm hỏng hoa màu và thậm chí là làm chết cây trồng.

Ngoài ra, hiện tượng mưa đá cũng có thể gây nguy hiểm đối với người đi đường và phương tiện giao thông. Hạt mưa đá lớn có thể làm hỏng kính xe hơi và tăng nguy cơ tai nạn đường sá do tạo ra điều kiện lái xe khó khăn.

Do đó, mặc dù có thể xuất hiện trong một số điều kiện thời tiết nhất định, mưa đá vẫn được coi là một yếu tố nguy hiểm và đòi hỏi sự chú ý và phòng tránh từ cộng đồng để giảm thiểu các tác động tiêu cực của nó.

Ảnh hưởng đến cuộc sống của mưa đá là gì?

Mưa đá khi xuất hiện mang theo nhiều rủi ro và thiệt hại đối với cả con người, động vật và thực vật:

• Đối với con người: Mưa đá có thể gây nguy hiểm và thiệt hại lớn đối với con người. Những viên mưa đá lớn có thể dẫn đến nguy cơ tử vong do trọng lượng và tốc độ rơi của chúng. Các hậu quả nặng nề bao gồm thủng mái tôn, sập nhà cửa, hỏng hóc xe cộ và các công trình xây dựng. Đặc biệt, mưa đá còn tạo ra đường trơn trượt, gây tai nạn giao thông và ảnh hưởng nghiêm trọng đến tính mạng của con người.
• Đối với động vật: Sự xuất hiện của mưa đá có thể gây thảm họa cho động vật. Động vật không chịu nổi không khí lạnh và việc mưa đá rơi xuống có thể dẫn đến tình trạng chết hàng loạt.
• Đối với thực vật: Cây trồng và hoa quả trở thành nạn nhân của mưa đá với việc bị dập nát, gãy cành, và không thể phát triển bình thường. Không khí lạnh do mưa đá cũng gây ảnh hưởng đáng kể đến đất, khiến cho cây trở nên khó khăn trong việc sinh sôi và phát triển. Điều này gây mất cân bằng trong hệ thống thảm thực vật và gây tổn thương cho môi trường.

Các biện pháp phòng tránh rủi ro từ mưa đá hiệu quả

Việc hiểu và áp dụng các kiến thức cơ bản tại sao lại có mưa đá có thể giúp bạn nhanh chóng đối phó khi hiện tượng này xảy ra đột ngột, hoặc thậm chí chủ động ngăn ngừa rủi ro mưa đá trong mùa nóng ẩm và mưa dông:

• Ở trong nhà và tránh xa cửa sổ: Hãy ở trong nhà đến khi mưa đá dừng. Tránh xa cửa sổ và cửa sổ trần. Kéo rèm cửa để ngăn chặn việc kính vỡ bắn vào nhà. Nên tìm nơi trú ẩn có mái nhà ít nhất một tầng để đảm bảo an toàn.
• Khi đang lái xe: Tìm nơi có mái che ngay khi bạn thấy dấu hiệu của mưa đá. Điều này có thể là nhà để xe, siêu thị, hoặc trạm xăng.
• Dừng lại và tìm nơi trú ẩn khi đi đường: Nếu đang đi đường và gặp mưa đá, hãy tìm chỗ trú ẩn có mái hiên. Đổi mũ bảo hộ để tránh mưa đá rơi vào đầu. Chờ đến khi đá tan hết trên đường trước khi tiếp tục di chuyển để tránh nguy cơ trơn ngã.
• Bảo vệ cây trồng dễ dập nát: Sử dụng giàn che dọc theo luống hình tam giác để giảm tác động của hạt mưa đá. Đồng thời, đảm bảo cọc chống cây phải chắc chắn.
• Gia cố mái nhà: Trong mùa thường xuyên có mưa dông, hãy chủ động gia cố mái nhà bằng cách sử dụng vật liệu chống chịu va đập tốt như Polycarbonate, giúp giảm thiểu tác động từ mưa đá đối với mái nhà của bạn.

Dự báo thời tiết đã chia sẻ mưa đá là gì, giải thích đặc điểm hình thành, những hậu quả mà nó mang lại và cách phòng tránh rủi ro. Điều đó nhằm mục đích cung cấp thông tin hữu ích để bạn hiểu rõ về hiện tượng thời tiết này. Hãy tiếp tục theo dõi thông tin để cập nhật nhiều kiến thức bổ ích khác về các hiện tượng tự nhiên cần phải đề phòng.