Gió tín phong là gì? Phân biệt giữa gió tín phong và gió mùa

Gió tín phong là gì? Là dạng gió liên tục xuất hiện quanh năm ở khu vực gần xích đạo, có ảnh hưởng trực tiếp đến khí hậu. Nguồn gốc và đặc điểm của gió tín phong là như thế nào? Mọi thắc mắc sẽ được Dự Báo Thời Tiết giải đáp một cách chi tiết qua bài viết dưới đây.

Gió tín phong là gì? 

Khái niệm gió tín phong là gì?

Gió tín phong là gì? Gió tín phong còn được biết đến với tên gọi gió mậu dịch, là dạng gió linh hoạt và thường xuyên xuất hiện trong vùng cận xích đạo. Nó bắt nguồn từ các vùng áp cao ở các vĩ độ ngựa và chuyển động về các vùng áp thấp xung quanh xích đạo.

Gió tín phong xuất phát từ đại áp cao cận nhiệt đới tại cả hai bán cầu. Trên bán cầu Bắc, gió này thường hướng theo hướng Đông Bắc – Tây Nam, trong khi ở bán cầu Nam, hướng chủ yếu là Đông Nam – Tây Bắc do ảnh hưởng của lực Coriolis.

Trong khu vực cận xích đạo, gió tín phong từ hai hướng khác nhau gặp nhau, tạo ra các dòng đối lưu nổi lên cao. Điều này là nguyên nhân chính gây ra hiện tượng đới hội tụ liên chí tuyến (ITCZ), nơi mà khối không khí ấm từ cả hai bán cầu tập trung và tạo ra các điều kiện cho sự hình thành của các hiện tượng thời tiết và đối lưu khí quyển.

Tại sao lại gọi là gió tín phong?

Gió tín phong có nghĩa là tín nghĩa, tin tưởng, đặt tên như vậy bởi trong thời xưa, người châu Âu và Trung Quốc sử dụng những đợt gió mậu dịch để thúc đẩy hoạt động buôn bán trên tuyến đường tơ lụa biển, tạo ra môi trường thuận lợi cho việc kinh doanh và trao đổi hàng hóa.

• Trong tiếng Anh, gió mậu dịch được gọi là trade wind hay passat. 
• Trong tiếng Trung, nó được biết đến với tên gọi là 貿易風 hoặc 季风 (Jìfēng), có nghĩa là gió mùa, đề cập đến sự xuất hiện của gió này trong các mùa và vai trò quan trọng của nó trong thương mại và giao thương quốc tế.

Đặc tính của gió tín phong là gì?

Gió tín phong mang theo những đặc tính riêng biệt khi di chuyển qua các vùng khác nhau. Tính chất chính của gió tín phong là khi được thổi từ biển lên, nó mang theo làn gió mát. Tuy nhiên, khi gió này tiếp xúc với đất liền, nó có khả năng làm tăng độ ẩm và gây mưa phùn trong những khu vực ven biển.

Được điều khiển bởi lực Coriolis, gió tín phong thể hiện hướng thổi khác nhau ở các bán cầu. Ở bán cầu Nam, gió thường hướng Đông Nam và Tây Bắc, trong khi ở bán cầu Bắc, hướng thổi là Đông Bắc và Tây Nam. Điều này là kết quả của ảnh hưởng của lực Coriolis, tạo nên hình thức và hướng chuyển động đặc trưng của gió tín phong ở các khu vực khác nhau trên hành tinh.

Nguồn gốc của gió tín phong là gì?

Nguồn gốc của gió tín phong là gì? Bắt nguồn từ trung tâm cao áp trên biển Thái Bình Dương, gió mậu dịch hướng về xích đạo, được tạo ra bởi sự di chuyển từ các vùng áp cao ở các vĩ độ ngựa đến các vùng áp thấp xung quanh xích đạo. Nguồn gốc của gió này đến từ đai áp cao cận nhiệt đới ở cả hai bán cầu. Tại xích đạo, gió mậu dịch từ cả hai bán cầu gặp nhau, tạo nên dòng đối lưu bốc lên cao, dẫn đến sự yếu đuối và yên bình của gió ở mức độ thấp.

Ở Bắc bán cầu, gió thường chạy theo hướng Đông Bắc – Tây Nam, trong khi ở Nam bán cầu, hướng thường là Đông Nam – Tây Bắc do tác động của lực Coriolis.

Gió mậu dịch thường xuất hiện trong mùa hè, thổi về hướng Đông ở tầng cao trên xích đạo, dưới 2 cây số phía trên mặt đất. Tại tầng cao hơn, có các luồng gió “mậu dịch ngược” thổi về hướng Tây, kết quả của việc tuân theo định luật bảo toàn động lượng trong chuyển động xoay.

Sự khác nhau giữa gió mùa và gió tín phong là gì?

Gió tín phong (gió Mậu Dịch)

• Nguồn gốc: Xuất phát từ trung tâm cao áp ở biển Thái Bình Dương và thổi về xích đạo.
• Hướng gió: Ở Bắc bán cầu, hướng Đông Bắc, Tây Nam; Ở Nam bán cầu, hướng Đông Nam, Tây Bắc.
• Thời gian hoạt động: Thổi quanh năm, với đỉnh điểm hoạt động mạnh mẽ trong mùa hè.
• Phạm vi hoạt động: Từ vĩ tuyến 30 độ Bắc và Nam về xích đạo.

Gió mùa

Gió mùa hạ

• Nguồn gốc: Hình thành từ trung tâm áp thấp nhiệt đới Ấn Độ – Myanmar, gió tín phong từ phía Bắc Ấn Độ Dương vào vịnh Bengal vào nước ta.
• Hướng gió: Tây Nam.
• Thời gian hoạt động: Từ đầu tháng 5 – cuối tháng 10.
• Đặc điểm: Nóng ẩm, có lượng mưa nhiều.

Gió mùa đông

• Nguồn gốc: Hình thành từ áp cao Xibia, hút về áp thấp xích đạo đi theo hướng Đông Bắc.
• Hướng gió: Đông Bắc – Tây Nam.
• Thời gian hoạt động: Từ tháng 11 năm trước đến đầu tháng 5 năm.
• Đặc điểm: Lạnh và khô.
• Phạm vi hoạt động: Đi từ vĩ tuyến 60 độ Bắc đến cực Bắc.

Ảnh hưởng của gió tín phong là gì?

Mùa đông

Miền Bắc

Trong mùa đông, tín phong bán cầu Bắc hoạt động xen kẽ với gió mùa Đông Bắc, tạo ra tình hình thời tiết đặc biệt. Khi gió mùa Đông Bắc suy yếu, tín phong Bắc càng trở nên mạnh mẽ, tạo ra thời tiết ấm áp, khô ráo “bất thường” trong những ngày mùa đông.

Sự tương tác giữa tín phong Bắc và gió mùa Đông Bắc khiến cho thời tiết nóng xuất hiện, khi khối khí lạnh từ gió mùa Đông Bắc va chạm với khối khí nóng, hình thành front lạnh. Front lạnh này gây thay đổi đột ngột thời tiết, gây mưa và làm giảm mức độ khô hạn trong miền Bắc vào mùa đông.

Miền Nam

Tín phong bán cầu Bắc chiếm ưu thế tuyệt đối ở miền Nam, hoạt động mạnh và ổn định trong khi gió mùa Đông Bắc hầu như không tác động đến khu vực này trong thời gian mùa đông. Điều này tạo ra một mùa khô sâu sắc với nền nhiệt độ cao, mưa ít, và độ ẩm thấp, đồng thời thúc đẩy hiện tượng bốc hơi mạnh.

Trung Bộ

Các loại gió đông bắc, bao gồm tín phong bán cầu Bắc và gió mùa Đông Bắc, khi di chuyển qua biển và tương tác với địa hình dãy Trường Sơn, gây ra mưa lớn cho khu vực Trung Bộ. Trong đó, tín phong bán cầu Bắc chủ yếu gây ra mưa cho Duyên hải Nam Trung Bộ.

Mùa hạ

Đầu mùa hạ

Khi mùa hạ bắt đầu, tín phong bán cầu Bắc thổi hướng đông bắc, chạm trực tiếp vào gió tây nam từ vịnh Bengal (TBg), tạo thành một dải hội tụ chạy dọc theo hướng kinh tuyến. Hiện tượng này gây mưa phùn đầu mùa trên toàn quốc, đặc biệt là gây mưa lớn cho Nam Bộ và Tây Nguyên. Do gió tây nam có độ mạnh cao, nó đẩy tín phong bán cầu Bắc ra xa, làm cho miền Bắc ít chịu ảnh hưởng của dải hội tụ này.

Giữa và cuối mùa

Trong giai đoạn giữa và cuối mùa hạ, tín phong bán cầu Bắc va chạm với gió mùa Tây Nam. Điều này tạo ra một dải hội tụ nhiệt đới chạy theo hướng vĩ tuyến, vắt ngang qua lãnh thổ nước ta, gây mưa lớn. Dải hội tụ này có xu hướng lùi dần từ Bắc về Nam trong quá trình mùa hạ, làm cho đỉnh mưa dần chuyển từ miền Bắc vào Nam.

Thời kỳ chuyển tiếp trời xuân

• Gió mùa Đông Bắc giảm độ mạnh, không còn hoạt động mạnh mẽ như trước.
• Gió tây nam chưa mạnh lên, đang trong quá trình tăng cường.
• Tín phong bán cầu Bắc, từ rìa tây nam của cao áp chí tuyến Tây Thái Bình Dương, bắt đầu thổi vào nước ta theo hướng đông nam.
• Hiệu ứng của gió này tạo ra một thời tiết “nồm” với độ ẩm lớn, sương mù nhiều.
• Thời tiết trở nên ấm áp và không mưa đối với vùng duyên hải và đồng bằng Bắc Bộ.

Kết quả trong giai đoạn này là sự chuyển tiếp giữa mùa đông và mùa xuân mang lại không khí am hiểu, ấm áp, với độ ẩm tăng cao và sương mù nhiều, đồng thời không gặp nhiều mưa cho các tỉnh Quảng Ninh, Nam Định, Hải Phòng, Ninh Bình, Thái Bình ở vùng duyên hải và đồng bằng Bắc Bộ.

Hy vọng rằng những thông tin mà Trang Dự Báo Thời Tiết trình bày sẽ là nguồn giúp bạn hiểu rõ hơn gió tín phong là gì, bao gồm cả những đặc điểm và tính chất đặc trưng của nó. Đừng quên theo dõi kênh dubaothotiet.com.vn để cập nhật thông tin thời tiết mới nhất.